Жастардың қоршаған адамдарға деген сенімі қалай артты
06.12.2021 НОВОСТИ
ZhasProject жобасын ұйымдастырушылар жастардың қоршаған адамдарға деген сенімін арттыра білді. Зерттеу аясында PaperLab зерттеу орталығының сарапшылары осындай қорытындыға келді. ZhasProject жобасын Білім және ғылым министрлігі Халықаралық қайта құру және даму банкімен бірлесіп жүзеге асырды.
Тұжырымдамаға сәйкес, 2017-2020 жылдары 14 пен 29 жас аралығындағы қазақстандық жастар қоғамдық пайдалы қызмет дағдыларына оқыту бағдарламасы арқылы қоғамның әлеуметтік өміріне араласуды үйренді. Жобаға қатысушылар шағын әлеуметтік маңызы бар бизнес жобаларын ашты. Бұл жастардың әлеуметтенуіне және жайлы өмір сүру жағдайының жасалуына ықпал етті.
PaperLab бенефициарлардың басқаларға сенімі олардың әлеуметтік бейімделуінің маңызды көрсеткіші болып табылатынын атап өтеді, өйткені бұл қоғамдастықтың қатысуы, желі құру және ынтымақтастық үшін негіз болып табылады.
Сауалнамаға қатысушылардың қаншалықты сенетінін өлшеу үшін World Values Survey халықаралық зерттеуінің сұрағы пайдаланылды: «Сіздің ойыңызша, адамдардың көпшілігіне сенуге болады ма немесе адамдармен қарым-қатынаста абай болу керек пе?». Бұл сауалнама сенім құндылықтарына үлкен көңіл бөледі, өйткені «сенім демократияны негізге алатын бірлестіктер мен ірі экономикалық кәсіпорындардың негізін құрайтын күрделі қоғамдық ұйымдарды құру үшін маңызды».
ZhasProject бенефициарларының 39%-ы қоршаған адамдардың көпшілігіне сенуге болады деп есептейді. Салыстыру үшін: «Әлемдік құндылық сауалнамасының соңғы толқыны қазақстандық жастардың (16-29 жас) тек 25 пайызы ғана басқаларға сенуге дайын екенін көрсетті», - деп жазады PaperLab тобы.
Зерттеушілер ZhasProject бенефициарларының сауалнамасының нәтижелері АҚШ (37%), Ұлыбритания (40,2%), Испания (41%), Гонконг (36,4%), Беларусь (40,6%) елдеріндегі сауалнама нәтижелерімен салыстыруға болатынын атап өтті. Сарапшылар қайтарымсыз грант алу, қоғам игілігі үшін өз бетінше жұмыс істеу, тәлімгерлермен және мақсатты аудиториямен қарым-қатынас жасау тәжірибесі бенефициарлардың құндылықтарына әсер етті деп болжайды. Олардың айтуынша, тереңдетілген сұхбат барысында қатысушылар жобаға қатысуға шешім қабылдаудың қаншалықты қиын болғанын, туыстары мен достарының оларды қалай көндіргенін, тәжірибе оларды қалай өзгерткенін айтып берді.
PaperLab зерттеу орталығы келтірген пікір: «Менің ойымша, біз бұл жобадан көп нәрсе үйреніп, жақсы тәжірибе алдық. Мен бір нәрсені ерекше айта алмаймын. Менің дүниетанымым түбегейлі өзгерді, мүмкіндігі шектеулі балалармен жұмыс істеу маған әсер етті. Олар күш-жігері мен мүмкіндіктерін ескере отырып жасаған жұмыстары — менің пікірімді өзгертті (әйел, 29 жаста, Павлодар)».
PaperLab бенефициарлардың басқаларға сенімі олардың әлеуметтік бейімделуінің маңызды көрсеткіші болып табылатынын атап өтеді, өйткені бұл қоғамдастықтың қатысуы, желі құру және ынтымақтастық үшін негіз болып табылады.
Сауалнамаға қатысушылардың қаншалықты сенетінін өлшеу үшін World Values Survey халықаралық зерттеуінің сұрағы пайдаланылды: «Сіздің ойыңызша, адамдардың көпшілігіне сенуге болады ма немесе адамдармен қарым-қатынаста абай болу керек пе?». Бұл сауалнама сенім құндылықтарына үлкен көңіл бөледі, өйткені «сенім демократияны негізге алатын бірлестіктер мен ірі экономикалық кәсіпорындардың негізін құрайтын күрделі қоғамдық ұйымдарды құру үшін маңызды».
ZhasProject бенефициарларының 39%-ы қоршаған адамдардың көпшілігіне сенуге болады деп есептейді. Салыстыру үшін: «Әлемдік құндылық сауалнамасының соңғы толқыны қазақстандық жастардың (16-29 жас) тек 25 пайызы ғана басқаларға сенуге дайын екенін көрсетті», - деп жазады PaperLab тобы.
Зерттеушілер ZhasProject бенефициарларының сауалнамасының нәтижелері АҚШ (37%), Ұлыбритания (40,2%), Испания (41%), Гонконг (36,4%), Беларусь (40,6%) елдеріндегі сауалнама нәтижелерімен салыстыруға болатынын атап өтті. Сарапшылар қайтарымсыз грант алу, қоғам игілігі үшін өз бетінше жұмыс істеу, тәлімгерлермен және мақсатты аудиториямен қарым-қатынас жасау тәжірибесі бенефициарлардың құндылықтарына әсер етті деп болжайды. Олардың айтуынша, тереңдетілген сұхбат барысында қатысушылар жобаға қатысуға шешім қабылдаудың қаншалықты қиын болғанын, туыстары мен достарының оларды қалай көндіргенін, тәжірибе оларды қалай өзгерткенін айтып берді.
PaperLab зерттеу орталығы келтірген пікір: «Менің ойымша, біз бұл жобадан көп нәрсе үйреніп, жақсы тәжірибе алдық. Мен бір нәрсені ерекше айта алмаймын. Менің дүниетанымым түбегейлі өзгерді, мүмкіндігі шектеулі балалармен жұмыс істеу маған әсер етті. Олар күш-жігері мен мүмкіндіктерін ескере отырып жасаған жұмыстары — менің пікірімді өзгертті (әйел, 29 жаста, Павлодар)».
Желі құру
PaperLab сарапшыларының пікірінше, бенефициарлардың әлеуметтік байланыстар желісінің кеңеюі олардың жергілікті қауымдастықтың әлеуметтік құрылымына қосылуына ықпал етті. Отбасы шеңберінен тыс байланыстар желісі неғұрлым кең болса, соғұрлым қатысушының әлеуметтік сенімі мен қоғам өміріне араласу деңгейі жоғары болады. Зерттеу барысында сарапшылар келесі ескертулерді анықтады:
1. Жалпы, респонденттер өз ұжымының ішінде тұрақты әлеуметтік байланыстарды көрсетеді (70%). Ұжымдағы әлеуметтік байланыстың беріктігі олардың негізінен достарынан (51%) және туыстардан (28%) қалыптасқанымен түсіндіріледі.
2. Сауалнамаға қатысқандардың 27%-ы ZhasProject-тің жоба командасынан тыс басқа мүшелерімен жиі сөйлеседі. Тереңдетілген сұхбаттар көрсеткендей, басқа қатысушылармен байланыстарды негізінен жобаларын жалғастыратын бенефициарлар сақтайды. Қатысушылар тренингтер мен көрмелерде басқа бенефициарлармен қалай танысқанын, топтық чаттар құрғанын айтты. Жоба аяқталғаннан кейін айтарлықтай бөлігі топтық чаттардан шықты, бірақ кейбір қатысушылар бір-бірімен сөйлесуді, ақпарат алмасуды және достасуды жалғастыруда. Мұндай виртуалды байланыс әсіресе шалғай ауылдағы бенефициар үшін өзекті болып шықты. Қала тұрғындарына (20,9%) қарағанда ауылдардың (31,2%) және поселкелердің (33,7%) бенефициарлары басқа ZhasProject қатысушыларымен жиі байланысатынын айтты.
«Жобаның арқасында біз көп танысып, бір-бірімізбен тәжірибе алмасып, жоспарлармен, идеялармен бөлісіп жатырмыз, бұл бізді табысқа одан сайын ынталандырады. [...] Иә, әрине, біз үнемі байланыстамыз. Тек ұялы телефон нөмірі өзгертілмесе, біз үнемі хабарласамыз. Кеше ғана Кентау қаласының жігіттерімен сөйлестім, ол жерде біреу құс фабрикасымен айналысады, ал екіншісі кітапхана ашты [...] Жоқ, жаттығудан кейін әлі кездескен жоқпыз» (ер, 28 жаста, Түркістан облысы, ауыл тұрғыны).
«Алғашында біз тәлімгермен байланыста болдық, қазір жоқ. Мен өз жобаларын сәтті жүзеге асырып жатқан өз жылымның жоба қатысушыларымен де байланысамын» (ер, 21 жас, Тараз қаласы).
Тренингтерге онлайн қатысқан 2020 жылдың бенефициарлары басқаларға қарағанда ZhasProject-тің басқа қатысушыларымен мүлдем байланыспағанын (35,7% - «Мен байланыспаймын») деп жауап берді.
3. Респонденттердің 17%-ы тәлімгерлермен қарым-қатынасты сақтаған. Әрбір төртінші топ жетекшісі жоба аяқталғаннан кейін тәлімгермен байланысын жалғастырған (25,6% – «жиі»).
«Индер ауданына тұрмысқа шыққан соң көпті танымай қалдым. ZhasProject-тің арқасында көптеген достар мен таныстар таптым деп айта аламын. Біз қазір тәлімгермен өте жақсы араласамыз, ақылдасамыз, ақпарат аламыз. Сондай-ақ кілем жуу саласында да таныстар бар. Біз олармен араласамыз. Тауық өсірумен айналысатын жігіттер мен қыздар бар. Мен Индер ауданының барлық дерлік тұрғындарымен жақсы араласамын. Олардың көпшілігі ZhasProject-тің арқасында өз қызметін жалғастырды» (әйел, 30 жаста, Атырау облысы).
Тереңдетілген сұхбат барысында бенефициарлар жастармен жұмыс істейтін тәлімгерлер оларды ZhasProject-пен тәжірибе алмасуға шақырғанын хабарлады.
«Бізде тренингтер, семинарлар кезінде ашқан қауымдастық бар және ол осы уақытта дейін сақталған. Жақында ол (тәлімгер) Қорқыт екеуміз оқыған колледжде мұғалім болғандықтан, бізді ашық сабаққа шақырды. Оның қалай аталатыны есімде жоқ. Бұл туралы мәжіліс залында дөңгелек үстелде талқыладық. Тәрбие ісі жөніндегі бас мұғалімдер, балалар, оқушылар болды, үлгі болдық. Ол мені тіпті осындай пәнге шақырды» (әйел, 30 жаста, Қарағанды, NEET санатындағы жастар).
4. Респонденттердің төрттен бір бөлігі (26%) өздерінің мақсатты аудиториясымен, негізінен тұрақты жобалары бар бенефициарлармен байланыста болады (жиі хабарласады – 45%). Терең сұхбат барысында бенефициарлар ZhasProject аясында көмек алған кейбір отбасыларға көмек көрсетуді жалғастырып жатқандарын айтты.
5. Бенефициарлардың қатысқан жылы әртүрлі топтармен әлеуметтік байланыстарының тұрақтылығына айтарлықтай әсер ететіні анық. Қатысу жылы неғұрлым кеш болса, қатысушылар бір-бірімен жиі араласады. Осылайша, 2020 қатысушылары барлық қатысушылармен тығыз байланысын көрсетеді (Мен командамен жиі араласамын – 91%, мақсатты аудитория – 48%, тәлімгер – 41%). Ал 2017 жылы қатысушылардың ішінде әрбір екінші қатысушы қана өз командасының мүшелерімен (54%), басқа қатысушылармен - 15% байланыста болады», - деп жазады зерттеушілер.
PaperLab сарапшыларының пікірінше, бенефициарлардың әлеуметтік байланыстар желісінің кеңеюі олардың жергілікті қауымдастықтың әлеуметтік құрылымына қосылуына ықпал етті. Отбасы шеңберінен тыс байланыстар желісі неғұрлым кең болса, соғұрлым қатысушының әлеуметтік сенімі мен қоғам өміріне араласу деңгейі жоғары болады. Зерттеу барысында сарапшылар келесі ескертулерді анықтады:
1. Жалпы, респонденттер өз ұжымының ішінде тұрақты әлеуметтік байланыстарды көрсетеді (70%). Ұжымдағы әлеуметтік байланыстың беріктігі олардың негізінен достарынан (51%) және туыстардан (28%) қалыптасқанымен түсіндіріледі.
2. Сауалнамаға қатысқандардың 27%-ы ZhasProject-тің жоба командасынан тыс басқа мүшелерімен жиі сөйлеседі. Тереңдетілген сұхбаттар көрсеткендей, басқа қатысушылармен байланыстарды негізінен жобаларын жалғастыратын бенефициарлар сақтайды. Қатысушылар тренингтер мен көрмелерде басқа бенефициарлармен қалай танысқанын, топтық чаттар құрғанын айтты. Жоба аяқталғаннан кейін айтарлықтай бөлігі топтық чаттардан шықты, бірақ кейбір қатысушылар бір-бірімен сөйлесуді, ақпарат алмасуды және достасуды жалғастыруда. Мұндай виртуалды байланыс әсіресе шалғай ауылдағы бенефициар үшін өзекті болып шықты. Қала тұрғындарына (20,9%) қарағанда ауылдардың (31,2%) және поселкелердің (33,7%) бенефициарлары басқа ZhasProject қатысушыларымен жиі байланысатынын айтты.
«Жобаның арқасында біз көп танысып, бір-бірімізбен тәжірибе алмасып, жоспарлармен, идеялармен бөлісіп жатырмыз, бұл бізді табысқа одан сайын ынталандырады. [...] Иә, әрине, біз үнемі байланыстамыз. Тек ұялы телефон нөмірі өзгертілмесе, біз үнемі хабарласамыз. Кеше ғана Кентау қаласының жігіттерімен сөйлестім, ол жерде біреу құс фабрикасымен айналысады, ал екіншісі кітапхана ашты [...] Жоқ, жаттығудан кейін әлі кездескен жоқпыз» (ер, 28 жаста, Түркістан облысы, ауыл тұрғыны).
«Алғашында біз тәлімгермен байланыста болдық, қазір жоқ. Мен өз жобаларын сәтті жүзеге асырып жатқан өз жылымның жоба қатысушыларымен де байланысамын» (ер, 21 жас, Тараз қаласы).
Тренингтерге онлайн қатысқан 2020 жылдың бенефициарлары басқаларға қарағанда ZhasProject-тің басқа қатысушыларымен мүлдем байланыспағанын (35,7% - «Мен байланыспаймын») деп жауап берді.
3. Респонденттердің 17%-ы тәлімгерлермен қарым-қатынасты сақтаған. Әрбір төртінші топ жетекшісі жоба аяқталғаннан кейін тәлімгермен байланысын жалғастырған (25,6% – «жиі»).
«Индер ауданына тұрмысқа шыққан соң көпті танымай қалдым. ZhasProject-тің арқасында көптеген достар мен таныстар таптым деп айта аламын. Біз қазір тәлімгермен өте жақсы араласамыз, ақылдасамыз, ақпарат аламыз. Сондай-ақ кілем жуу саласында да таныстар бар. Біз олармен араласамыз. Тауық өсірумен айналысатын жігіттер мен қыздар бар. Мен Индер ауданының барлық дерлік тұрғындарымен жақсы араласамын. Олардың көпшілігі ZhasProject-тің арқасында өз қызметін жалғастырды» (әйел, 30 жаста, Атырау облысы).
Тереңдетілген сұхбат барысында бенефициарлар жастармен жұмыс істейтін тәлімгерлер оларды ZhasProject-пен тәжірибе алмасуға шақырғанын хабарлады.
«Бізде тренингтер, семинарлар кезінде ашқан қауымдастық бар және ол осы уақытта дейін сақталған. Жақында ол (тәлімгер) Қорқыт екеуміз оқыған колледжде мұғалім болғандықтан, бізді ашық сабаққа шақырды. Оның қалай аталатыны есімде жоқ. Бұл туралы мәжіліс залында дөңгелек үстелде талқыладық. Тәрбие ісі жөніндегі бас мұғалімдер, балалар, оқушылар болды, үлгі болдық. Ол мені тіпті осындай пәнге шақырды» (әйел, 30 жаста, Қарағанды, NEET санатындағы жастар).
4. Респонденттердің төрттен бір бөлігі (26%) өздерінің мақсатты аудиториясымен, негізінен тұрақты жобалары бар бенефициарлармен байланыста болады (жиі хабарласады – 45%). Терең сұхбат барысында бенефициарлар ZhasProject аясында көмек алған кейбір отбасыларға көмек көрсетуді жалғастырып жатқандарын айтты.
5. Бенефициарлардың қатысқан жылы әртүрлі топтармен әлеуметтік байланыстарының тұрақтылығына айтарлықтай әсер ететіні анық. Қатысу жылы неғұрлым кеш болса, қатысушылар бір-бірімен жиі араласады. Осылайша, 2020 қатысушылары барлық қатысушылармен тығыз байланысын көрсетеді (Мен командамен жиі араласамын – 91%, мақсатты аудитория – 48%, тәлімгер – 41%). Ал 2017 жылы қатысушылардың ішінде әрбір екінші қатысушы қана өз командасының мүшелерімен (54%), басқа қатысушылармен - 15% байланыста болады», - деп жазады зерттеушілер.
Әлеуметтік байланыстар
PaperLab мәліметтері бойынша, сұхбаттар мен фокус-топтық пікірталастарда респонденттер қатысушылар мен тәлімгерлер арасындағы байланыстың бірте-бірте әлсіреп, жойылып кететінін сипаттады. Респонденттердің жауаптарына қарағанда, сарапшылар қатысушылар арасында тұрақты жалпы корпоративтік орта қалыптаспағанын айтады. Бұл әртүрлі қалалар мен ауылдардан келген қатысушылар кездесуге немесе танысуларын жаңартуға болатын жалпы шаралардың аздығына байланысты.
«ZhasProject жобасы жобадан кейінгі қолдауды және алдыңғы раундтардың тәжірибесін қамтыған жоқ. Жақында гранттық бағдарламаны аяқтаған соңғы турдың бенефициарлары онлайн оқытудың нәтижесінде команда аралық өзара әрекеттесуде ең пассивті болып шықты. Әлеуметтік байланыстарға бенефициардың командадағы рөлі және жобаның тұрақтылығы әсер етеді. Ең күшті әлеуметтік байланыстарды өз жобаларын жалғастыратын топ жетекшілері, не бенефициарлар көрсетеді. Бенефициарлардың әлеуметтік байланыстарын кеңейту тек тәлімгерлермен және басқа қатысушылармен қарым-қатынас жасау ғана емес. Тереңдетілген сұхбат барысында кейбір бенефициарлар жастар ресурстық орталықтарында, жергілікті әкімдіктерде, «Атамекен» бөлімшелерінде пайдалы байланыстар жасағанын зерттеу жазбасының авторларымен бөлісті.
Сарапшылар NEET мүшелері мен осал жастардың әлеуметтік байланыстарына үлкен әсер бар екенін де атап көрсетеді. Бенефициарлардың дәл осы санаттары, олардың пікірінше, жобаның қалған қатысушыларымен өзара әрекеттестіктің жоғары деңгейін көрсетеді:
Зерттеушілер қауымдастықтың қатысуы туралы келесілерді жазады:
«Қатысушылардың басым көпшілігі (91%) елді мекеннің (қаланың/ауылдың) өзекті мәселелерін түсінеді. 58% бұл мәселелерді шешуге жеке ықпал ету мүмкіндігі бар деп есептейді. Әрбір екінші адам әлеуметтік мәселелерді шешуге белсене қатысатынын айтты.
Қоныстану факторы бенефициарлардың жергілікті мәселелерді шешуге қатысу деңгейін қабылдауына да әсер етеді. Ауыл тұрғындары өздерінің мәселелерді шешуге қатысуын қала тұрғындарына қарағанда жоғары бағалайды. Бәлкім, ауылдағы тығыз қоғамдық қарым-қатынастың арқасында бенефициарлардың ауылдың әлеуметтік өміріне араласуына қолайлы жағдай жасалып жатқан шығар.
Бенефициарлар арасында қайырымдылық (30%), сенбіліктер (30%), спорттық ойындар (28%) сияқты әлеуметтік қызметтің институционалдық емес нысандары танымал, олар уақыт бойынша шығыны аз, ситуациялық және минималды ұйымдастырылған және рәсімделген, жылдам нәтижелер мен нақты пайда алып келеді.
«...ай сайын бір қорап азық-түлік тарататын "Атадан Мирас" қоры бар. Мен оларға таратуға, жеткізуге көмектесемін. Қордың "Ең жақсы күн" бағдарламасы бар, онда ата-анасыз қалған балаларды қуантады. Олар түрлі іс-шаралар ұйымдастырады» (ер, 28 жаста, Маңғыстау облысы, 2 топтағы мүгедек).
«Бізде 30-40 адамнан тұратын WhatsApp тобы бар. Кейде барлық ақшаны жинап, мұқтаж адамдарға көмектесеміз. Біздің ауылда әлі газ жоқ, тек жүргізіп жатыр. Ал қыста қатты отын ала алмайтын отбасыларға сатып аламыз» (ер, 26 жаста, Оңтүстік Қазақстан облысы, ауыл тұрғыны).
PaperLab зерттеу орталығының мәліметтері бойынша, төрт жыл ішінде ZhasProject 2,7 мың әлеуметтік жастар бастамасын қаржыландырған, олар еліміздің барлық аймақтарында қалалық және ауылдық деңгейде сәтті жүзеге асырылған. Жобаны 8,9 мың жас бітірді.
«ZhasProject жобасы жастардың позитивті дамуы қағидаттарын мойындай отырып, халықтың осал топтарын қолдау мен оқытудың тиімді құралын құру мақсатында әзірленді. Оның басты ерекшелігі – мақсатты аудиторияны әлеуметтік маңызы бар бастамаларды тудырып, жүзеге асыруға қабілетті, жергілікті қауымдастықтың игілігі үшін жемісті жұмыс істейтін толыққанды субъект ретінде тану. Сонымен бірге, жобаның білім беру бағыты нақты бақыланады, бұл бенефициарларға әлеуметтік бастамаларды жүзеге асыру арқылы жеке қиындықтарды шешуге, кәсіби дамуға, іскерлік дағдыларды меңгеруге, іскерлік этиканы дамытуға және қамқорлықты үйренуге мүмкіндік береді», - деп қорытындылады зерттеушілер.
PaperLab мәліметтері бойынша, сұхбаттар мен фокус-топтық пікірталастарда респонденттер қатысушылар мен тәлімгерлер арасындағы байланыстың бірте-бірте әлсіреп, жойылып кететінін сипаттады. Респонденттердің жауаптарына қарағанда, сарапшылар қатысушылар арасында тұрақты жалпы корпоративтік орта қалыптаспағанын айтады. Бұл әртүрлі қалалар мен ауылдардан келген қатысушылар кездесуге немесе танысуларын жаңартуға болатын жалпы шаралардың аздығына байланысты.
«ZhasProject жобасы жобадан кейінгі қолдауды және алдыңғы раундтардың тәжірибесін қамтыған жоқ. Жақында гранттық бағдарламаны аяқтаған соңғы турдың бенефициарлары онлайн оқытудың нәтижесінде команда аралық өзара әрекеттесуде ең пассивті болып шықты. Әлеуметтік байланыстарға бенефициардың командадағы рөлі және жобаның тұрақтылығы әсер етеді. Ең күшті әлеуметтік байланыстарды өз жобаларын жалғастыратын топ жетекшілері, не бенефициарлар көрсетеді. Бенефициарлардың әлеуметтік байланыстарын кеңейту тек тәлімгерлермен және басқа қатысушылармен қарым-қатынас жасау ғана емес. Тереңдетілген сұхбат барысында кейбір бенефициарлар жастар ресурстық орталықтарында, жергілікті әкімдіктерде, «Атамекен» бөлімшелерінде пайдалы байланыстар жасағанын зерттеу жазбасының авторларымен бөлісті.
Сарапшылар NEET мүшелері мен осал жастардың әлеуметтік байланыстарына үлкен әсер бар екенін де атап көрсетеді. Бенефициарлардың дәл осы санаттары, олардың пікірінше, жобаның қалған қатысушыларымен өзара әрекеттестіктің жоғары деңгейін көрсетеді:
- осал жастар: ұжыммен жиі араласады – 71%, басқа ZhasProject қатысушыларымен – 28,5%;
- NEET санаты: ұжыммен жиі араласады – 73%, басқа қатысушылармен – 30,3%.
Зерттеушілер қауымдастықтың қатысуы туралы келесілерді жазады:
«Қатысушылардың басым көпшілігі (91%) елді мекеннің (қаланың/ауылдың) өзекті мәселелерін түсінеді. 58% бұл мәселелерді шешуге жеке ықпал ету мүмкіндігі бар деп есептейді. Әрбір екінші адам әлеуметтік мәселелерді шешуге белсене қатысатынын айтты.
Қоныстану факторы бенефициарлардың жергілікті мәселелерді шешуге қатысу деңгейін қабылдауына да әсер етеді. Ауыл тұрғындары өздерінің мәселелерді шешуге қатысуын қала тұрғындарына қарағанда жоғары бағалайды. Бәлкім, ауылдағы тығыз қоғамдық қарым-қатынастың арқасында бенефициарлардың ауылдың әлеуметтік өміріне араласуына қолайлы жағдай жасалып жатқан шығар.
Бенефициарлар арасында қайырымдылық (30%), сенбіліктер (30%), спорттық ойындар (28%) сияқты әлеуметтік қызметтің институционалдық емес нысандары танымал, олар уақыт бойынша шығыны аз, ситуациялық және минималды ұйымдастырылған және рәсімделген, жылдам нәтижелер мен нақты пайда алып келеді.
«...ай сайын бір қорап азық-түлік тарататын "Атадан Мирас" қоры бар. Мен оларға таратуға, жеткізуге көмектесемін. Қордың "Ең жақсы күн" бағдарламасы бар, онда ата-анасыз қалған балаларды қуантады. Олар түрлі іс-шаралар ұйымдастырады» (ер, 28 жаста, Маңғыстау облысы, 2 топтағы мүгедек).
«Бізде 30-40 адамнан тұратын WhatsApp тобы бар. Кейде барлық ақшаны жинап, мұқтаж адамдарға көмектесеміз. Біздің ауылда әлі газ жоқ, тек жүргізіп жатыр. Ал қыста қатты отын ала алмайтын отбасыларға сатып аламыз» (ер, 26 жаста, Оңтүстік Қазақстан облысы, ауыл тұрғыны).
PaperLab зерттеу орталығының мәліметтері бойынша, төрт жыл ішінде ZhasProject 2,7 мың әлеуметтік жастар бастамасын қаржыландырған, олар еліміздің барлық аймақтарында қалалық және ауылдық деңгейде сәтті жүзеге асырылған. Жобаны 8,9 мың жас бітірді.
«ZhasProject жобасы жастардың позитивті дамуы қағидаттарын мойындай отырып, халықтың осал топтарын қолдау мен оқытудың тиімді құралын құру мақсатында әзірленді. Оның басты ерекшелігі – мақсатты аудиторияны әлеуметтік маңызы бар бастамаларды тудырып, жүзеге асыруға қабілетті, жергілікті қауымдастықтың игілігі үшін жемісті жұмыс істейтін толыққанды субъект ретінде тану. Сонымен бірге, жобаның білім беру бағыты нақты бақыланады, бұл бенефициарларға әлеуметтік бастамаларды жүзеге асыру арқылы жеке қиындықтарды шешуге, кәсіби дамуға, іскерлік дағдыларды меңгеруге, іскерлік этиканы дамытуға және қамқорлықты үйренуге мүмкіндік береді», - деп қорытындылады зерттеушілер.
Дереккөз: el.kz | Фото: zhasproject.kz